Kiến thức về Trà
Wabi-Sabi và trà đạo Nhật Bản: tìm vẻ đẹp trong sự không hoàn hảo
Th9
“Trong căn lều tranh này, không nên có một hạt bụi nào; cả chủ và khách đều cần sự chân thành tuyệt đối; không tuân theo những chuẩn mực thông thường về tỷ lệ, phép tắc hay quy ước.”
– Sen no Rikyu
Khi nhắc đến văn hóa Nhật Bản, nhiều người trong chúng ta đã từng nghe qua thuật ngữ wabi-sabi (wabi sabi). Đây là một khái niệm triết học khó định nghĩa chính xác bằng lời, nhưng có thể hiểu là sự chấp nhận vẻ đẹp của sự vô thường và trân trọng những điều không hoàn hảo. Wabi-sabi hiện diện trong nhiều khía cạnh của văn hóa Nhật Bản, từ nghệ thuật, kiến trúc, văn học, thơ ca, thiên nhiên, thiết kế, vườn Nhật, và đặc biệt là trong trà đạo – nơi tinh thần wabi-sabi được thể hiện rõ nét nhất.
Wabi-Sabi là gì?
Trong trà đạo, nhiều khái niệm không thể diễn giải đầy đủ qua lời nói. Wabi-sabi thường là một cảm nhận, một sự thấu hiểu mà bạn cần tự mình trải nghiệm thay vì chỉ đọc hay học về nó.
Trong tiếng Nhật, “wabi” ban đầu ám chỉ cảm giác cô đơn khi sống giữa thiên nhiên, trong khi “sabi” mang ý nghĩa của sự tĩnh lặng, mộc mạc, hoặc héo úa. Tóm lại, wabi-sabi có thể được diễn giải qua ba từ khóa: không hoàn hảo, vô thường, và dở dang.
Khái niệm này gắn liền với triết lý Phật giáo về ba dấu ấn của sự tồn tại: vô thường, khổ đau, và không có cái tôi cố định. Wabi-sabi mời gọi chúng ta nhìn nhận vẻ đẹp trong những điều giản dị, không hoàn mỹ, và chấp nhận rằng mọi thứ đều sẽ thay đổi theo thời gian.
Wabi-Sabi liên hệ thế nào với Trà Đạo Nhật Bản?
Vào thế kỷ 16, trà đạo Nhật Bản đã trải qua một sự chuyển mình lớn. Trước đó, trà đạo thường gắn liền với sự xa hoa, lộng lẫy, với những vật dụng đắt tiền và trang trí cầu kỳ. Tuy nhiên, các bậc thầy trà đạo thời bấy giờ đã thay đổi quan niệm này, chuyển sang trân trọng những vật dụng mộc mạc, cũ kỹ, mang vẻ đẹp đơn sơ. Sự thay đổi này chính là cốt lõi của wabi-sabi, và tinh thần ấy vẫn được gìn giữ trong trà đạo Nhật Bản đến ngày nay.
Thay vì sử dụng những vật trang trí lộng lẫy, người ta bắt đầu tìm đến những thứ giản dị lấy cảm hứng từ thiên nhiên. Không còn những bó hoa to lớn chiếm không gian, thay vào đó là một bình hoa ikebana đơn giản với chỉ một hoặc hai bông hoa theo mùa. Bộ trà cụ không còn rực rỡ sắc màu mà mang những gam màu tự nhiên, nhạt dần theo thời gian như nâu, xanh lá, hay xám.
Những chiếc bát trà không còn được chế tác hoàn hảo, đối xứng. Thay vào đó, chúng thô ráp, gồ ghề, đôi khi có vết nứt được sửa chữa một cách tinh tế. Các nghệ nhân gốm thường cố ý tạo ra những chiếc bát như vậy để tôn vinh sự hoàn hảo trong cái không hoàn hảo.
Tại sao chọn sự mộc mạc, giản dị?
Câu trả lời rất đơn giản: sự mộc mạc giúp chúng ta thưởng trà một cách thuần khiết nhất. Không bị phân tâm bởi những chi tiết rườm rà, chúng ta có thể tập trung hoàn toàn vào chén trà, cảm nhận hương vị và sự tinh tế của nó. Trong không gian đơn sơ, chúng ta được tự do kết nối với trà, chậm rãi khám phá từng tầng hương vị, và trân trọng từng khoảnh khắc.
Sự giản dị này không chỉ giúp chúng ta thưởng trà mà còn gợi nhắc về triết lý vô thường của wabi-sabi. Mọi thứ trong cuộc sống đều tạm thời, và chính sự tạm bợ ấy làm nên giá trị của hiện tại.
Trải nghiệm Wabi-Sabi qua Trà Đạo ngay tại nhà
Bạn không cần phải đến một trà quán ở Nhật Bản để cảm nhận wabi-sabi. Ngay tại nhà, bạn có thể tự tạo một không gian trà đạo theo tinh thần này:
- Chọn một góc yên tĩnh: Tìm một căn phòng hoặc một góc nhỏ trong nhà. Dọn dẹp những vật dụng không cần thiết để không gian trở nên thoáng đãng, đơn giản. Sự trống trải này giúp tâm trí bạn mở ra để đón nhận những trải nghiệm mới.
- Trang trí tối giản: Thay vì những vật trang trí cầu kỳ, hãy chọn một bình hoa nhỏ với một vài cành hoa theo mùa, hoặc một món đồ gốm mộc mạc. Những chi tiết nhỏ này sẽ giúp bạn tập trung vào hiện tại.
- Thưởng trà chậm rãi: Pha một chén trà (có thể là trà xanh Nhật Bản như matcha hoặc sencha), ngồi xuống, và nhấp một ngụm. Hãy chú ý đến hương vị, mùi thơm, và cảm giác mà chén trà mang lại. Bạn có nhận ra điều gì mới mẻ không? Có cảm nhận được sự khác biệt khi tâm trí được giải phóng khỏi những ồn ào xung quanh?
Bằng cách tạo ra một không gian wabi-sabi, bạn không chỉ thưởng trà mà còn học cách trân trọng khoảnh khắc hiện tại – một giá trị cốt lõi của triết lý này.
Kết luận
Wabi-sabi không chỉ là một khái niệm thẩm mỹ mà còn là một cách sống, khuyến khích chúng ta tìm thấy vẻ đẹp trong những điều giản dị, không hoàn hảo, và chấp nhận sự vô thường của vạn vật. Trong trà đạo Nhật Bản, wabi-sabi được thể hiện qua từng chiếc bát gốm thô ráp, từng cành hoa đơn sơ, và không gian tĩnh lặng. Hãy thử áp dụng tinh thần wabi-sabi vào cuộc sống của bạn, bắt đầu từ một chén trà, để cảm nhận sự bình yên và sâu sắc mà nó mang lại.
Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về triết lý wabi-sabi hoặc cách thực hành trà đạo, hãy tiếp tục khám phá và trải nghiệm. Mỗi chén trà là một hành trình, và mỗi khoảnh khắc đều đáng để trân trọng.
Tác giả
Bài liên quan:
