Ấm tử sa được biết đến là một trà cụ nổi tiếng trong giới trà đạo. Cùng với sự phát triển của trà đạo, dòng ấm trà này đang dần trở nên phổ biến hơn với nhiều mẫu mã đa dạng với giá thành phù hợp hơn cho người thưởng trà tại Việt Nam. Dưới đây là một số yếu tố ảnh hưởng tới giá thành của ấm chén tử sa.
Yếu tố ảnh hưởng đến giá ấm tử sa
1. Chất liệu đất làm ấm tử sa
Mức giá cao hay thấp của bộ ấm trà tử sa có thể phụ thuộc phần lớn vào chất đất tử sa và cả nguồn vi khoáng trong ấm trà. Ấm trà làm từ đất tử sa vốn nổi danh với những người yêu trà trên khắp thế giới là nhờ vào nguồn nguyên liệu bằng đất sét quý. Trong loại đất này có chứa nguồn vi khoáng đặc biệt, làm gia tăng hương vị khi hãm trà và duy trì được mùi vị đặc trưng của trà lâu dài hơn. “Tử sa” là một từ dùng chung để nói về một loại đất chỉ có duy nhất tại Đinh Thục Trấn huyện Nghi Hưng tỉnh Giang Tô của Trung Quốc, cho đến thời điểm hiện tại người ta chưa tìm được nơi nào khác có nguồn đất có thành phần hoá học giống như đất Tử sa tại Đinh Thục Trấn. Đất Tử sa hiện tại được phân chia thành 4 nhóm chính: Tử nê, Hồng nê, Lục nê, Đoạn nê.
Hàm lượng khoáng trong ấm trà quyết định lớn đến giá cả của sản phẩm. Với những người không chuyên nghiệp thì sẽ rất khó để phân biệt đâu là dòng ấm trà cao cấp, chất lượng thực sự. Do đó, để đảm bảo, bạn nên mua ấm trà tử sa ở những địa chỉ uy tín, có tên tuổi, cam kết tốt nhất về nguồn gốc xuất xứ của ấm trà.
2. Kỹ thuật, phương pháp chế tác ấm tử sa
Đất tử sa được khai thác trong lòng đất, sau khi khai thác về sẽ được phân loại, rồi nghiền nhuyễn, trộn với nước, ủ trong lu ít nhất 1 năm để lắng lọc và phân hủy các thành phần hữu cơ, sau đó được đóng thành khối và lưu trữ. Đất tử sa khi trộn nước có đặc tính mềm dẻo nhưng khô nên không thể dùng bàn xoay để tạo hình, mà người nghệ nhân muốn tạo hình phải dùng kỹ thuật ghép nối hết sức khéo léo để tạo hình tác phẩm. Chính vì vậy nên dùng đất tử sa để sáng tạo tác phẩm sẽ không có giới hạn, nó tùy thuộc vào sự sáng tạo của nghệ nhân. Mỗi bộ ấm trà tử sa đều là độc bản, vừa độc đáo nhờ vào nguyên liệu đất sét quý chứa nguồn vi khoáng tuyệt vời vừa được chế tác bằng tay chuyên biệt.
Ngoài nguyên liệu đất tử sa thì phương pháp làm ấm chén tử sa cũng quyết định giá trị ấm tử sa. Ấm tử sa có thể được tạo thành từ phương pháp toàn thủ công mang lại giá trị cao nhất cho sản phẩm. Người nghệ nhân hoàn toàn dùng đôi bàn tay của mình và vài dụng cụ đơn giản để tạo hình và sáng tác ra những chiếc ấm tử sa. Trong khi phương pháp bán thủ công sử dụng khuôn để hỗ trợ tạo hình thân ấm, nắp ấm, vòi ấm, quai ấm để cho đúng tỷ lệ với thân ấm. Dưới bàn tay của nghệ nhân chế tạo ấm thì bằng mắt thường rất khó phân biệt ấm được tạo ra từ 2 phương pháp toàn thủ công và bán thủ công này.
Những dòng ấm được chế tạo từ phương pháp dùng máy cơ khí và bàn xoay với nguyên liệu đất phẩm chất thấp sẽ tạo ra những phiên bản ấm với tên gọi tử sa này có chất lượng và thành phần thua xa ấm tử sa chính gốc Nghi Hưng, giá bán cũng rẻ hơn. Nếu bạn không phải là người sành ấm tử sa thì rất khó phân biệt.
3. Mẫu mã và kiểu dáng của ấm
Bên cạnh nguyên liệu, cách chế tác thì bộ ấm trà tử sa giá bao nhiêu còn được quyết định bởi kiểu dáng, mẫu mã của ấm trà. Ấm trà tử sa hiện có rất nhiều kiểu dáng khác nhau, bao gồm các dáng phổ thông cho tới những mẫu mã cầu kỳ và tinh xảo hơn.
Mức độ phức tạp trong chế tác kiểu dáng ấm trà cũng tạo nên giá trị thẩm mỹ đặc trưng riêng. Cách chế tác càng phức tạp càng khiến sản phẩm trở nên độc đáo, khác biệt và hiếm có. Những mẫu ấm nào càng đẹp thì càng thể hiện rằng, sản phẩm được làm từ đôi bàn tay điêu luyện của nghệ nhân có tính sáng tạo cao, do đó mà mức giá chắc chắn sẽ phải cao hơn khá nhiều.
4. Nghệ nhân chế tác, nơi sản xuất ấm chén tử sa
Chiếc ấm được làm từ những nghệ nhân nổi tiếng thường sẽ có mức giá bán cao hơn. Do các sản phẩm này được đảm bảo về chất lượng cũng như yếu tố thẩm mỹ.
Một danh sách dài các nghệ nhân tử sa tài năng đã xuất hiện kể từ sau Gong Chun (供 春) – là nghệ nhân tử sa đầu tiên được biết đến, đã đưa đồ gốm Nghi Hưng lên một tầm cao phát triển hơn. Trong danh sách, chúng ta có thể tìm thấy những cái tên quen thuộc như Uông Dần Tiên, Tưởng Dung, Cố Cảnh Châu …
Kỹ thuật sản xuất đồ gốm tử sa Nghi Hưng được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Cho đến ngày nay, vẫn còn một số lượng đáng kể các nghệ sĩ tử sa đang hoạt động ở Trung Quốc, trong khi phần lớn trong số họ cư trú ở Nghi Hưng. Các nhà máy và xưởng ở Nghi Hưng cung cấp các khóa học chế tác đồ tử sa, nhiều nghệ nhân cũng dạy nghề.
Hiện nay Quân Trà hợp tác với các nghệ nhân với kinh nghiệm lâu năm cùng các sản phẩm đã được thị trường đón nhận, có thể kể đến Nghệ nhân thủ công (Công nghệ mỹ thuật sư) cấp độ 3 như Vương Tuấn Tử , Tưởng Vân; Nghệ nhân thủ công cao cấp (Cao cấp công nghệ mỹ thuật sư) cấp độ 4 như Chu Hồng Bân
Tham khảo cách phân loại cấp bậc của nghệ nhân làm ấm tử sa (zhisa) tại đây
Bộ ấm trà tử sa giá bao nhiêu trên thị trường hiện nay?
Các mức giá tham khảo như sau:
- Giá dưới 1 triệu đồng: Dòng ấm tử sa giá rẻ, được sản xuất hàng loạt theo phương pháp dùng máy cơ khí và bàn xoay được nhập về với số lượng lớn.
- Giá từ 1 đến 2 triệu đồng: Dòng ấm tử sa thuộc hàng sơ cấp được chế tác từ những thợ có tay nghề chưa cao hoặc đang trong thời kỳ học việc.
- Giá từ 2 đến 10 triệu đồng: Dòng ấm tử sa được chế tác từ đất tử sa chất lượng cao, qua bàn tay các thợ làm ấm đã có tay nghề và kinh nghiệm, có giấy chứng nhận sản phẩm có chất lượng khá tốt, mẫu mã đẹp. Dòng sản phẩm này thường được sản xuất theo phương pháp toàn thủ công hoặc bán thủ công.
- Giá hàng chục triệu đồng hoặc cao hơn: Dòng ấm tử sa cao cấp nhất được tạo nên bởi những nghệ nhân nổi tiếng chế tác toàn thủ công, chất liệu đất tử sa tinh luyện kỹ càng, có giấy chứng nhận và số lượng có hạn, vừa đẹp vừa độc đáo có giá trị sưu tầm cao.
Như vậy, giá bộ ấm chén tử sa có thể đáp ứng cho các phân khúc khách hàng từ bình dân đến cao cấp và cả những người có ý muốn sưu tầm hàng độc lạ. Dù là mua sản phẩm giá rẻ hay đắt đỏ hơn thì khách hàng cũng nên tìm hiểu kỹ để mua được bộ ấm trà chất lượng nhất. Bên cạnh đó là tìm mua sản phẩm ở những địa chỉ cửa hàng hoặc nhà sản xuất uy tín với nhiều dòng ấm trà tử sa để lựa chọn và có mức giá hợp lý.
Xin mời tham khảo thêm các tác phẩm ấm tử sa được chế tạo theo phương pháp toàn thủ công, bán thủ công được Quân Trà nhập khẩu chính hãng.