Chén chủ, chén tống,chén quân là gì?

Các bộ ấm chén thường được chia thành 4 loại khác nhau thích hợp với từng mùa.

Chén trà mùa xuân – thu có kích thước vừa phải, thành chén không dày cũng không mỏng. Riêng đối với chén trà dùng trong mùa hè nóng ẩm thì sẽ có thành chén mỏng để giúp trà mau nguội. Ngược lại, chén mùa đông thì lại có thành chén dày, lòng chén sâu giúp giữ nhiệt của trà lâu hơn.

Tuy nhiên, ngày nay việc chọn chén không nhất thiết quá cầu kì theo từng mùa, mà tùy theo sở thích cá nhân mỗi người. Tùy vào từng mục đích khác nhau mà người thưởng thức trà có thể lựa chọn loại chén khác nhau như chén tống, chén quân hay liễn trà.

Chén tống / chuyên trà

Chén tống hay còn gọi là tống chuyên trà/chuyên trà là loại chén có dung tích lớn tương đương với ấm trà, dùng để lấy nước từ ấm sau mỗi lần hãm trà trước khi chia cho các chén quân/ chén nhỏ.

Chén tống thường được làm bằng gốm và thủy tinh để dễ quan sát màu sắc của trà, giúp lọc cặn trà, làm nước trà trong và đẹp hơn. Đây cũng là dụng cụ rất cần thiết để giúp vị trà được hòa đều hơn. Chén tống còn giúp giảm nhiệt độ của trà, tránh gây bỏng khi uống hoặc giảm nhiệt độ của nước sôi trước khi dùng để pha các dòng trà dùng nhiệt độ nước thấp như trà xanh, hồng trà.

Chén chủ / chén tướng

Chén chủ hay còn gọi là chén tướng là một chén uống trà cỡ lớn, thông thường khoảng từ 90-150ml đựng được toàn bộ nước trà từ chén khải hoặc ấm trà sau khi pha, dùng cho độc ẩm (một người) hoặc đối ẩm (hai người).

Ngoài ra, đối với các loại trà cần pha ở nhiệt độ thấp như trà xanh, bạn cũng có thể đổ nước sôi vào chén tống trước để làm giảm nhiệt độ của nước rồi mới đổ vào ấm trà.

Chén quân / chén tốt

Thường có 4 chén, là những loại chén nhỏ dùng để thưởng thức trà.

Lý do chọn số 4: số 4 là số chẵn tượng trưng cho điềm lành, đại biểu của tứ trụ, tứ trụ, ngụ ý quần thần, bầy tôi.

Chén quân còn gọi là “chén tốt” vì tránh sự nhầm lẫn “quân” là vua. Quân là quân sĩ, tốt là sĩ tốt (bốn anh lính tượng trưng cho bốn đạo quân, thực chất có năm đạo (ngũ đạo binh mã), tuy nhiên vì có một đạo ở trong tim nên chỉ có bốn đạo được thể hiện ra ngoài).

Ban đầu, chỉ có 3 chén quân tượng trưng cho “ba quân”, liên quan đến câu “trà tam, tửu tứ”, sau biến thế thành 4 chén quân. 4 chén đại diện cho 4 góc bàn vuông vức của bàn trà. Cũng đại diện cho 4 góc vững chãi của một giang sơn.

Đối với chén quân, hiện nay có 2 loại chính là chén uống trà và chén thưởng hương:

• Chén uống trà thường có miệng rộng và đáy nông để tiện lợi hơn cho việc thưởng thức hương vị và màu sắc của trà.
• Ngược lại, chén thưởng hương có đáy sâu, miệng nhỏ hơn chén uống và được dùng chủ yếu để thưởng thức mùi hương của những loại trà thơm khác như trà Ô Long, các loại trà hoa,…

Thời tiết có bốn mùa và chén trà cũng được chia theo bốn loại theo từng mùa xuân, hạ, thu, đông, mỗi loại sẽ có những thiết kế và đặc trưng riêng. Hình dạng của kiểu Xuân ẩm và Thu ẩm sẽ có kích cỡ vừa phải, không quá lớn, không quá nhỏ, không dày cũng không mỏng. Vào hạ dùng chén Hạ ẩm có thành mỏng và nhỏ để nước nhanh nguội. Ngược lại với chén Hạ ẩm, Đông ẩm sẽ có thành dày và lòng chén sâu để giữ trà lâu nguội.

Bên cạnh chất lượng của gốm sứ, bạn cũng cần đảm bảo sự đồng nhất trong thiết kế và màu sắc của bộ ấm trà để đảm bảo bàn tiệc nhìn đẹp mắt và sang trọng hơn.

Bài liên quan:

Chén Tống là gì? Công dụng của chén Tống Chén khải là gì? Cách dùng chén khải đúng cách Kiến Diêu là gì? đặc trưng của sứ kiến diêu Tên gọi trà cụ trong nghệ thuật thưởng trà